5553 sayılı Tohumculuk Kanunu hakkında yorumlar
2007 yılının hemen öncesinde Türkiye tarım sektörünü, biyoçeşitliliğimizi ve gıda güvenliğini yakından ilgilendiren bir kanun resmi gazetede yayınlandı: 5553 sayılı Tohumculuk Kanunu.
Tohumculuk Kanunu konusunda tartışmaların bir sonuca ulaşabilmesi için kanunun farklı uzmanlık alanları altında mercek altına alınması, dünyada uygulanmakta olan alternatif çözümler ile mukayese edilmesi ve önerilen uygulamalar çerçevesinde risk analizlarinin yapılması bilimsel, hukuksal ve sosyal açıdan önem taşıyor; Türkiye’nin geleceği açısından önem taşıyor. Özellikle üniversitelerin ilgili bölümlerinde konunun tartışmaya ve incelemeye açılmasının faydalı olacağı aşikardır.
Bilimsel yaklaşım: Islah ve bioteknolojik yöntemlerle verim ve kalite artışı sağlanan tohum türlerinin farklı alan uygulamalarındaki uyumluluğu; doğal yapı ve biyoçeşitlilik üzerine etkileri…
Hukuksal yaklaşım: Sertifikalandırılmış (patent altına alınmış) tohum türlerine karşın, yerel tohumların yasal sürdürülebilirliği; çiftçinin yaşamsal özgürlük hakları…
Sosyal yaklaşım: Yerel tohumculuğun azalmasının, kırsalda geleneksel yaşam ve sosyal değerler üzerinde etkileri; çiftçinin kendi tohumunu tercih etme özgürlüğü…
Tüm dünyada sektörel olarak tohumculuğun kayıt altına alınması endüstriyel patent ve ticaret kanunları açısından bazı haklı gerekçeler oluştursa da, yerelde çiftçilerin, kendi tohumundan kazanç elde etme özgürlüğünü elinden almakta, bu durum yaşamsal bir değer olan tohumun sertifikalandırılmadıkça kullanım haklarında önemli sınırlamalar, biyolojk açıdan ise geri dönüşü olmayan bir felaket oluşturmaktadır. AB çiftçi örgütlerinin bu yönde uzun yıllardır sürdürdükleri hukuk mücadelerinin yanısıra, Yunanistan ve Lüksemburg gibi bazı AB üyesi ülkelerin bu esaslardaki yasaları henüz ülkelerinde kabul etmemiş olmaları ise önemli birer emsaldir.
5553 sayılı Tohumculuk Kanununa bağlı öncelikli hususlar ve sorular şöyle sıralanabilir:
- Çeşit özelliğine sahip olmayan tohumlar (köylük tohumlar) bundan böyle ticaret kapsamı dışında bırakılmaktadır.
- Çiftçinin yerel tohumlarının ticari ve biyolojik çeşitlilik açıdan değeri yok mudur?
- Bitki gen kaynaklarının kayıt altına alınması bakanlık tarafından sağlanmaktadır.
- Gen kaynaklarının bölgesel tescili tüm Avrupa’da önem taşıyan bir uygulamadır. Türkiye’de bu nasıl bir düzenleme (yönetmelik) ile sağlanacaktır?
- Kanunda yer alan ceza maddeleri oldukça yüksek para cezaları içermektedir.
- Türkiye Tohumcular Birliği ve alt birlikler
- Geçici maddeler ile kanunun kritik maddelerinin 5 yıl süre ile uygulanmayacağı ifade edilmiştir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder